اعتبار ارزش اسناد الکترونیکی
اعتبار ارزش اسناد الکترونیکی یکی ازمعیارهای اسناددراقتصادشناخته میشود.
سند به معنی دلیل، نوشته و مدرکی است که قابل استناد واستفاده باشد.سند میتواند شامل مراسلات، دفاتر، عکسها، پروندهها وسایر اسناددولتی ویا موارددیگرباشد.سندالکترونیک سندی است که به شیوهی رایانهای تولید، منتقل و حفاظت میشوند.این نوع اسناد، ممکن است از آغاز به شیوهی الکترونیکی باشند یا اینکه بعداً از شکل عادی به فرم الکترونیکی دربیایند مثلاً اسکن مدارک وپروندههای کاغذی.
اصالت و اعتبار اسناد الکترونیکی
اصالت واعتبار ارزش اسنادالکترونیکی منوط به پذیرفته شدن آنها بهعنوان دلیل ومدرک است.
تشخیص میان دادهها واطلاعات کار آسانی نیست.درتعیین اصالت سند سه ویژگی اساسی وضروری مطرحشده است:
قابلاعتماد بودن اسناد الکترونیکی
زمانی سندی قابلاعتماد ومعتبر است که فعالیت وکار مربوط را بهطور کامل ودقیق نشان دهد.
برای این امر، نیاز به اطمینان واعتماد به فرآیندهای آرشیو وحفظ اسناد قرارگرفته سنددرمحیط عملیاتی خودمیباشد. درواقع، اعتبار ارزش اسناد الکترونیکی سنددریافت شده بایددارای محتوای بافت وساختار بوده ودارای رکوردی برای ثبت باشد.
تمامیت و یکپارچگی
تمامیت کیفیتی است که سبب تأیید دستنخوردگی، مدیریت ومستند بودن کلیهی فعالیتهای مرتبط با سند است.
مانندباز شدن سندبه شیوهی الکترونیکی، خواندن وبایگانی نمودن آن.حفاظت ازاسنادبرای مطمئن ازکامل بودن آن ومنع ازدستکاری غیرمجاز یا تصادفی میباشد.
درسند بهجزتغییرات مجازی که برای آن مقررشده نباید دستکاری شده باشد وهمچنین بایداز هویتی اصیل برخوردار باشد.
کاربردی و سودمند بودن
سندالکترونیکی باید کاربردی ومفید بماندتا کاربران درهرزمان ودرهرشرایطی به آن دسترسی داشته باشند.
این امرعلاوه برداشتن مکان معین باید قابل بازیابی وخوانا بودن وفهمیدن باشد ودراینجا بازهم اعتبار ارزش اسنادالکترونیکی اهمیت زیادی دارد.درصورتیکه این عوامل دریک سندالکترونیکی باشد یعنی یک سنددارای قابلیت اعتماد، اعتباروارزش اسناد الکترونیکی، تمامیت ویکپارچگی وسودمندی باشد. ودرصورتیکه کلیه فعالیتهای مربوط به نگهداری وحفظ آن حکایت نماید میتوان براصالتش مطمئن شد.
ارزش اثباتی اسناد الکترونیکی در قوانین ایران
اعتبار ارزش اسناد الکترونیکی واسناد کتبی ازموضوعات مهم ادلهی اثبات دعوا به شمارمیآیند.
اسنادالکترونیکی درمقایسه با اسناد کتبی که ازادله سنتی اثبات دعوا محسوب میشوندازموضوعات نوظهوربه شمار میرود.درتطبیق این دونوع اسناد درموارد سکوت قانونگذار بهطورمعمول به قواعدحاکم براسنادکتبی ارجاع میشود.قانونگذار کشورمامفهوم اعتباراسنادالکترونیکی رابه رسمیت شناخته است.این مفهوم ازطریق حقوق خارجی واردحقوق ما شده است.باتصویب قانون تجارت الکترونیک، اصل لزوم پذیرش دلیل الکترونیکی موردقبول واقعشده است.
ماده 12 قانون تجارت مقرر میدارد:
«اسنادوادله اثبات ممکنست شکل دادهپیام بوده، درهیچ محکمه یااداره نمیتوان براساس قواعدادله آن، ارزش اثباتی دادهپیام راصرفاً بدلیل قالبش ردکرد».
بررسی سندالکترونیک وارزش اثباتی آن درحقوق داخلی اغلب برمبنای تفاسیری است که حقوقدانان ارائه دادهاند ودرواقع قانون تجارت الکترونیک از این حیث دارای کاستیهایی است.همچنین رویه قضایی نیزهنوز ازغنای لازم برخوردار نیست تا برخی ابهامات رارفع نمود.درنهایت، ارزش اثباتی اعتبار اسناد الکترونیکی به دوصورت دادهپیام عادی ودادهپیام مطمئن بهوسیلهی تطبیق با اسنادرسمی وعادی معین میشود.قانونگذار درقانون تجارت الکترونیک، دادهپیام مطمئن رادارای ارزش اثباتی دانسته درخصوص ارزش اثباتی دادهپیام نامطمئن سکوت نموده که براین اساس میبایست بامقایسه این سندبا سندعادی، اعتبار وارزش آن درحدسندعادی سنجیده شود.