قراردادهای انتقال تکنولوژی | تحلیل حقوقی قراردادهای انتقال تکنولوژی

این مقاله با موضوع «تحلیل حقوقی قراردادهای انتقال تکنولوژی» با فونت بی لوتوس در 22 صفحه تهیه گردیده است. در این مقاله ما به مفهوم انتقال تکنولوژی و ارکان آن پرداخته و سپس انواع قراردادهای انتقال تکنولوژی را مورد بررسی قرار داده ایم.

مفهوم انتقال تکنولوژی

انتقال تکنولوژی به جذب و تحصیل تکنولوژی به گیرنده‌ی آن است و صرف جابه‌جایی مکانی برای انتقال تکنولوژی کافی نیست و فناوری می‌بایست به گیرنده انتقال یابد تا وی بتواند مانند واگذارکننده، قادر به ساخت محصول یا اجرای فرایند باکیفیت اولیه‌ی آن شود.

انتقال تکنولوژی فرایندی است که با دریافت فناوری شروع‌شده و به اشاعه‌ی آن می‌انجامد. در حقیقت در این انتقال علم و تکنولوژی از یک شخص به شخص یا از یک مکان به مکانی دیگر برای اهداف مختلفی منتقل می‌شود.

این اهداف ممکن است برای مبادله و انتقال تکنولوژی بوده یا برای اهداف دیگری از قبیل سرمایه‌گذاری یا مشاوره، دستیاری و غیره باشد. قرارداد انتقال تکنولوژی از انواع قراردادهای تجاری بین‌المللی محسوب می‌شود.

انتقال تکنولوژی عبارت است از به‌کارگیری از فناوری در مکانی غیر از مکان اولیه‌ی ایجاد آن. درواقع انتقال انرژی فرایندی است که موجب جریان یافتن تکنولوژی از منبع اصلی به دریافت‌کننده آن می‌گردد.

ارکان قرادادهای انتقال تکنولوژی

قراردادهای انتقال تکنولوژی مشتمل بر سه رکن است:

1-عرضه کننده‌ی تکنولوژی

2-متقاضی تکنولوژی

3- تکنولوژی موضوع قرارداد

به‌طورکلی از مهم‌ترین قراردادهای انتقال تکنولوژی می توان به قرارداد لیسانس، فرانشیز، سرمایه‌گذاری مشترک، تجارت متقابل و غیره نام برد.

به‌طورکلی می‌توان گفت که قرارداد انتقال فنّاوری از نوع قراردادهای تجاری بین‌المللی به شمار می‌روند. انتقال تکنولوژی با انعقاد یک یا چند قرارداد جداگانه هم‌زمان یا به‌صورت تدریجی، صورت می‌پذیرد. انعقاد قرارداد انتقال تکنولوژی یک عمل حقوقی بوده که از سوی انتقال گیرنده سبب ایجاد حق تملک و یا استفاده از فناوری برای ساخت و تولید و از سوی انتقال‌دهنده با دریافت ما به ازای مادی در مقابل حق صورت می‌پذیرد.

ماهیت قراردادهای انتقال تکنولوژی

قراردادهای انتقال تکنولوژی از نوع قراردادهای تجاری بین‌المللی به شمار می‌روند. انتقال تکنولوژی معمولاً با انعقاد یک یا چند قرارداد جداگانه هم‌زمان و یا به‌تدریج ثبت و تشکیل می‌شود. شیوه‌ی اجرا و حقوق و تعهدات طرفین در ضمن قرارداد به‌صورت شروط معین می‌گردد.

صورت‌های انتقال تکنولوژی

انتقال تکنولوژی به دو شیوه انتقال عمودی و انتقال افقی صورت می‌گیرد: در انتقال تحقیق و توسعه یا انتقال عمودی، اطلاعات فنی و نتایج تحقیقات کاربردی به مرحله توسعه و طراحی مهندسی منتقل می‌شود و پس‌ازآن با تجاری شدن تکنولوژی به فرایند تولید وارد می‌گردد. در انتقال افقی، تکنولوژی از سطح توانمندی در یک مکان به همان سطح توانمندی در مکان دیگری انتقال می یابد. در این نوع انتقال، هر چقدر سطح دریافت‌کننده تکنولوژی بالاتر باشد هزینه‌ی انتقال تکنولوژی نیز کاهش یافته و جذب مؤثرتری صورت می‌گیرد.

انواع قراردادهای انتقال تکنولوژی

قراردادهای انتقال تکنولوژی تقسیم‌بندی گوناگونی دارند. رایج‌ترین تقسیم‌بندی به 9 مورد قراردادهای انتقال تکنولوژی اشاره دارد که شامل:

1-قرارداد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

2-قرارداد حق امتیاز یا لیسانس

3- قرارداد سرمایه‌گذاری مشترک

4- قراردادهای کمک فنی

5- قراردادهای کلید در دست

6- قراردادهای با پیمان دست‌دوم

7- قراردادهای مبادله پرسنل فنی و علمی

8- قراردادهای فرانشیز

9- قراردادهای واردات ماشین‌آلات و کالاهای سرمایه‌ای.

در تقسیم‌بندی دیگری از این نوع قراردادها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

دسته اول قراردادهای تکنولوژی هدف مستقیم آن‌ها مبادله و انتقال تکنولوژی و اجزاء آن است که قراردادهای لیسانس، مبادله دانش فنی، قرارداد آموزش نیروی انسانی از این نوع قراردادها به شمار می‌روند.

دسته دوم قراردادهایی هستند که انتقال فناوری هدف ثانویه و غیرمستقیم طرفین محسوب می‌شود و موضوع اصلی آن‌ها ممکن است سرمایه‌گذاری یا ارائه‌ی مشاوره یا دستیاری باشد. این قراردادها شامل قرارداد دستیاری فنی، قرارداد خدمات مهندسی، قرارداد فرانشیز، قراردادهای سرمایه گذاری مشترک، قراردادهای اتحاد استراتژیک می باشند.